Psikoloji Nedir?
Psikoloji insan davranışlarını tetikleyen sebepleri psikolojik, biyolojik ve genetik yönden değerlendiren bir disiplindir. Bu bilim dalı davranışlarını oluşturan duygusal, sosyal, gelişimsel etkenleri anlamaya çalışır.
Psikoloji insanların dış dünyayı algılayış şeklini ve dünyaya verdiği tepkileri inceler. İnsan nasıl öğrenir? Nasıl anlar? Diğer insanlarla ve dünyayla ne tür ilişkiler kurar? İnsanın toplumdaki yeri ve fonksiyonu nedir? Kısaca psikoloji insanın düşünme şeklini,hislerini ve davranışlarını sorgular.
Psikoloji insanlar hakkında bir yargıya varırken , kaynağını araştırmalardan ve önceki bilimsel bulgulardan alıyor. Psikolojinin çalışma şekli, yöntemi tamamen bilimseldir; psikolojik problemleri çözerken yararlandığı bilgi bilimsellikten gelir. Psikolog ise insanlara zihinsel sağlıklarını düzeltmek için bilimsel yöntemler kullanarak yardımcı olan insandır.
Psikoloji kaynağını felsefe ve biyolojiden alır. Psikoloji terimi yunanca “ruh ve akıl” anlamına gelen ”Pysche” kelimesinden gelir. Sokrates ve Aristoteles psikolojinin oluşmasında büyük rollere sahip insanlardır..
Psikolojinin Tarihi
Wilhelm Wundt 1879’da ilk deneysel psikoloji laboratuarını Leipzig’de kurdu ve psikolojiyi diğer bilim dallarından ayrı bir disiplin haline getirdi. Wundt laboratuarında duyguları ve düşünceleri öznel bir yöntem olan içebakışı kullanarak belirlemeye çalışıtı. Wundt içebakış yöntemiyle özdeşleşmiş bilim adalarından biridir.
Psikoloji geçmişinde pek çok değişik düşünce ekolü oluşmuştur. Yapısalcılık, davranışçılık, bilişsel yaklaşım, psikanaliz, hümanizm ve işlevselcilik bunlardan bazılarıdır. Bu düşünce okullarından her biri psikolojinin gelişmesinde önemli role sahip olmuştur.
Bugün psikologlar çalışmalarında daha nesnel, tarafsız ve bilimsel yöntemleri kullanmayı seçiyor. İnsan davranışını açıklamak için deneysel olarak test edilmiş yöntemlere başvururlar.
Psikoloji iki ayrı dala ayrılır: Teorik ve uygulamalı psikoloji. Teorik kısımda daha akademik çalışmalar yapılır; uygulamalı kısım daha çok deneye dayanır.
Psikolojinin İçeriği Nedir?
Psikologlar bilimsel metodu kullanarak , bu alanı geliştirmeye çalışırlar. Korelasyonel çalışmalar, deneyler, boyutsal ya da kesitsel araştırmalar buna örnek.
Psikolojinin alt dallarına bakacak olursak:
Anormal Psikoloji: Klinik psikolojide ve psikoterapide yer alan olağandışı davranışları, bozuklukları araştırıyor.
Biyolojik Psikoloji: İnsan davranışının içeriğini biyolojik temellerle ilişkilendirmeye çalışıyor. Nörolojik bulgulara ve biyopsikolojik yapılara odaklanıyor. Beyin anomalilerinin davranışlarla ilişkileri biyolojik psikolojikapsamında ele alınıyor.
Klinik psikoloji: Tanılama, tedavi etme sürecini içeren alan.
Kognitif psikoloji: Bilişsel psikoloji denen bu alanda insanın düşünceleri, zihinsel kognisyonları araştırılıyor. Hafıza, bellek, problem çözme, düşünme gibi süreçler deneylerle anlaşılmaya çalışılıyor.
Gelişim psikolojisi: Bebeklikten ölüme, ömrün tümüne yoğunlaşan bu dal, gelişimi yaşam boyu bir süreç olarak görüyor. Gelişim psikolojisinin alt dallarından biri de çocuk gelişimi. Kimlik, sosyal gelişim, kognitif yapıların gelişimi gibi aşamalar tek tek irdeleniyor.
Endüstriyel psikoloji: İş yeri psikolojisi, çalışma performansı, personel seçimi gibi profesyonel iş yaşamını ve organizasyonları etkileyen psikolojik faktörleri araştırıyor.
Kişilik psikolojisi: İnsan kişiliğini ve kimliğini nelerin oluşturduğuna bakıyor. Kişilik hakkında ortaya atılan tüm kuramları değerlendiriyor.
Sosyal psikoloji: Toplumları, toplumsal davranışların altında yatan nedenleri, toplum yapılarındaki psikolojik kökenleri sorguluyor. Sosyal kabuller, liderlik, agresyon, sözel olmayan davranışlar da bu kapsama giriyor.
Okul Psikolojisi: Okul içi dinamiklerini anlamaya, okul sürecinin çocuklardaki davranışsal – zihinsel etkilerini araştırmaya, yönlendirmeye çalışıyor. Eğitim sistemleriyle duygusal, davranışsal, sosyal ilişkiler arasındaki etkiyi de inceliyor.
Psikoloji bilimsel yöntemle gelişmeye devam ediyor; alt dalları günden güne çoğalıyor. Hayatın içindeki her alanda kendine kolayca yer bulan psikoloji, gençlerin gözde meslek seçimlerinden biri olarak da dikkat çekiyor.